در این مقاله 7 اندیکاتور مهم در تحلیل تکنیکال توضیح داده شده است. اندیکاتورها ی تحلیلی کمک بسیار زیادی به تحلیلگران بازار بورس می کنند و سرعت تصمیم گیری در معاملات را افرایش می دهند. بسیاری از سرمایه گذارات سوالات زیادی مطرح کرده اند از جمله اندیکاتورها و یا همان شاخصهای مورد استفاده در تحلیل تکنیکال چه هستند؟ چه اهمیتی دارند؟ برای موفقیت در بورس باید از چه اندیکاتورهایی بهره گرفت؟
هر شغل و حرفهای ابزار مخصوص به خودش را دارد، یک معمار با خطکش و قلمراپیدش معروف است، یک پزشک با گوشی پزشکیاش، یک شیمیدان با وسایل آزمایشگاهیاش و… شناخته میشوند. حال یک تحلیلگر و سرمایهگذار بازار بورس به چه ابزارهایی نیاز دارد تا تحلیل درستی از حرکات بازار داشته باشد؟ اندیکاتورها حکم همان ابزار کار یک معاملهگر را دارند که بدون آنها امکان تحلیل درست و دقیق بازار وجود ندارد.
تحلیل تکنیکال مجموع روشهایی است که با آنها مشاهده دقیق نمودارهای بازار بورس و یا دیگر بازارهای مالی امکانپذیر است و میتوان تصمیمات را بر اساس الگوها و ابزارهای مختلف گرفت.
این الگوها شکلهایی هستند که بر روی نمودار پدیدار میشوند و میتوان بر اساس آنها روند حرکت قیمتها را پیشبینی کرد؛ اما اندیکاتورها افزونههایی هستند که به نمودار و آن اشکال اضافه شده و با استفاده از محاسبات ریاضی اطلاعات بیشتری در مورد قیمتها به شما میدهند.
در این مقاله میخواهیم 7 تا از مهمترین اندیکاتورها یا شاخصهای مورد استفاده در تحلیل تکنیکال را به شما معرفی کنیم و در هر مورد توضیحاتی در مورد چگونگی استفاده از آنها برای سود کردن در بورس خواهیم داد.
اندیکاتورهای اصلی تحلیل تکنیکال
اندیکاتورها معمولا در 4 دسته اصلی و مطرح قرار میگیرند:
1- اندیکاتورهای روندها
2- اندیکاتورهایممنتوم (تکانه)
3- اندیکاتورهای حجم
4- اندیکاتورهای نوسان
مقاله روش های تحلیل تکنیکال در بازار بورس را حتما مطالعه کنید
اندیکاتورهای روند
اندیکاتورهای روند، در صورت وجود یک روند خاص، به شما میگویند بازار به کدام سمت حرکت میکند. این اندیکاتورها گاهی اوقات با نام ارتعاشسنج نیز شناخته میشوند؛ زیرا تمایل دارند مانند یک موج بین قیمتهای بالا و پایین جابجا شوند.
اندیکاتورهای روندی که ما در این مقاله مورد بررسی قرار میدهیم، SAR پارابولیک یا سهمی، Ichimoku Kinko Hyo (ایچیموکو) و متوسط حرکت همگرا واگرا (MACD) میباشند.
اندیکاتورهای ممنتوم
اندیکاتورهای تکانه یا ممنتوم به شما میگویند یک روند چقدر قدرت دارد و آیا در آیندهای نزدیک شاهد یک بازگشت قیمتی خواهیم بود یا خیر. این اندیکاتورها برای تشخیص سقف و کف قیمت بسیار کاربردی هستند.
از جمله اندیکاتورهای تکانه میتوان به شاخص قدرت نسبی(RSI)، شاخص متوسط جهتدار و ایچیموکو اشاره کرد.
اندیکاتورهای حجم
اندیکاتورهای حجم در مورد تغییر حجم بازار در زمانخای مختلف به شما اطلاعات میدهند و به شما میگویند در گذر زمان چه مقدار از یک سهم خاص در بورس خرید و فروش شده است. این دسته از اندیکاتورها برای زمانی مناسب هستند که قیمتها تغییر میکنند.
با استفاده از این ابزار میتوانید بفهمید این تغییر قیمت و حرکت بازار چه مقدار قدرتمند است. روندهای صعودی با حجم بیشتر در برابر این روندها با حجم کمتر، شانس بهتری برای پایدار شدن دارند. در این مقاله فقط میخواهیم 7 تا از مهمترین اندیکاتورها را مورد بررسی قرار دهیم و جایی برای اندیکاتورهای حجم نمیماند.
اندیکاتورهای نوسان
این اندیکاتورها میزان تغییر قیمت در یک بازه زمانی خاص را مشخص میکنند. نوسانات یکی از مهمترین بخشهای بازار هستند و بدون آنها نمیتوان از بورس پول درآورد! واضح است برای سود کردن لازم است قیمتها تغییر کنند درست است؟
هرچه نوسان بیشتر باشد، قیمت با سرعت بیشتری تغییر میکند و این اندیکاتورها هیچ اطلاعاتی در مورد جهت و نحوه تغییرات قیمت به شما ارائه نمیدهند. در این مقاله یکی از مهمترین اندیکاتورهای نوسان با نام نوارهای بولینگر (Bollinger Bands) را مورد بررسی قرار خواهیم داد.
اهمیت اندیکاتورها
خوب چرا اندیکاتورها اینقدر اهمیت دارند؟ همانطور که گفته شد اندیکاتورها ابزار کار تحلیلگران و سرمایهگذاران بورس است که با استفاده از آنها میتوانند پول در بیاورند. این ابزار به شما این امکان را میدهند که ایده خوبی از قیمتهای آینده یک سهم داشته باشید و این همان چیزی است که تمام معاملهگران به آن نیاز دارند، که بدانند قیمت به کجا خواهد رفت تا جایگاه خودشان را در بازار مشخص کنند.
این نکته مهم را در ذهنتان ثبت کنید که یک سرمایهگذار موفق، هم در بازارهای صعودی و هم در بازارهای نزولی سود کرده و درآمد کسب میکند. درآمد یک معاملهگر هم حاصل از سودهای کوتاهمدت و هم بلند مدت است؛ پس تا زمانی که قیمتها تغییر میکنند (هر تغییری) میتوانید سود کنید. به یک روند خاص در بازار وابسته نباشید و با استفاده درست از اندیکاتورها در هر شرایطی سود کنید.
خوب اکنون بدون هیچگونه معطلی دیگری 7 اندیکاتور مهم در تحلیل تکنیکال بورس را توضیح می دهیم.
1- اندیکاتور نوارهای بولینگر (Bolinger Bands)
نوارهای بولینگر یک اندیکاتور نوسان است. این نوار شامل یک متوسط حرکت ساده و دو خط با دو انحراف ساده در دو طرف خط متوسط حرکت مرکزی است. در این مقاله تنها قصد معرفی این اندیکاتورها را داریم پس زیاد وارد جزییات آنها نمیشویم و برای آشنایی بیشتر شما با آنها، کمی در موردشان توضیح میدهیم.
این نوارها در شکل زیر به رنگ آبی دور نمودار ما قابل تشخیص هستند. تفسیر آنها نیز بسیار ساده است. هرچه عرض این نوار کمتر باشد، خبر از آرام بودن بازار و هرچه این نوارها عریضتر باشند، خبر از پر جنب و جوش بودن بازار بورس میدهند.
در نمودارها و بولینگر باندها به پرشها (bounce) دقت کنید. پرشها در نوارهای بولینگر در مکانی قرار گرفتهاند که قیمت تمایل دارد از یک طرف نوار به طرف دیگر آن برود و به طور طبیعی با گذشت زمان بعد از این پرش، قیمت به خط میانگین بازمیگردد.
در این شرایط نوارها به عنوان سطوح حمایت و مقاومت پویا عمل میکنند. اگر قیمت به بالای نوار رسید، زمان فروش و تعیین کردن حدد ضرر است تا از برک آوت در امان بمانید. بعد از گذشتن از این نقطه قیمت به سمت خط میانگین میرود.
اکنون می توانید مقاله آموزش فیلتر نویسی در سایت مدیریت فناوری بورس را مطالعه کنید
در مثالی دیگر باید به نزدیک شدن دو طرف نوارهای بولینگر دقت کنید که به آن اصطلاحا چلانده شدن گفته میشود. در نمودار شمعی اگر شمعها در هنگام چلانده شدن نوار به بالای بولینگر باند بروند، قیمت معمولا صعود خواهد کرد و اگر در این هنگام پایینتر نوار باشند، قیمت سقوط میکند. در مثال زیر میبیند که شمع نمودار شمعی در هنگام چلانده شدن نوار بالاتر از آن است؛ پس در نتیجه قیمت نیز بالا رفته است.
2- اندیکاتور ایچیموکو (Ichimoku Kinko Hyo)
ایچیموکو یا ابر ایچیموکو یک مجموعهای از خطوط است که روی نمودار رسم میشوند. این اندیکاتور تکانه قیمت آینده را اندازهگیری و سطوح حمایت و مقاومت بعدی را تعیین میکند. ایچیموکو در نگاه اول مانند اسمش شاید کمی پیچیده به نظر برسد؛ پس در ادامه کمی در مورد خطوطی که در این اندیکاتور استفاده میشود صحبت خواهیم کرد:
KijunSen: این خط که در نمودار با رنگ آبی نشان داده شده است، به عنوان خط استاندار و یا خط پایه نیز شناخته میشود. KijunSen حاصل میانگینگیری از پایینترین قیمت و بالاترین قیمت در 26 دوره زمانی قبلی است.
TenkanSen: با خط قرمز در تصویر مشخص شده است و به خط بازگشت معروف است. این خط حاصل میانگینگیری از پایینترین و بالاترین قیمت در 9 دوره زمانی قبلی است.
Chikou Span: خط سبز است که با عنوان خط عقبمانده شناخته میشود. Chikou Span قیمت پایانی روز است که از 26 دوره زمانی گذشته رسم میشود.
Senkou Span (نوار قرمز و سبز): اولین خط Senkou Span از میانگینگیری TenkanSen، KijunSen به دست آمده و تا 26 دوره زمانی بعدی رسم میشود. دومین خط این نوار از میانگین گیری بالاترین و پایینترین قیمت در 52 دوره زمانی قبلی حال میشود که تا 26 دوره زمانی بعدی رسم میشود.
خوب همانطور که میبینید این اندیکاتور پیچیده است و اجزای بسیار زیادی دارد که تشخیص آنها نیز سخت است؛ اما به لطف نرمافزارهای کامپیوتری و وبسایتهای مخصوص تحلیل تکنیکال رسم آنها آسانتر شده است. حال به این مبحث میپردازیم: چگونه این خطوط را ترجمه کنیم تا از آنها درآمد کسب بنماییم؟
Senkou Span به عنوان سطوح حمایت و مقاومت پویا عمل میکنند به طوری که اگر قیمت بالاتر از نوار Senkou Span برود، خط بالایی به عنوان اولین سطح حمایت و خط دومی به عنوان دومین سطح حمایت تعیین میشود.
اگر قیمت پایینتر از نوار باشد، خط پایینی اولین مقاومت و خط بالایی دومین سطح مقاومت در نظر گرفته میشود.
از TenkanSen برای تایید روندها استفاده میشود. اگر این خط به بالا و پایین حرکت کند، بازار در حال طی کردن یک روند است (Trending Market)؛ اما اگر این خط به اطراف حرکت کند، بازار در حال نوسان است(Ranging Market).
Chikou span که از 26 دوره زمانی قبل از دوره فعلی رسم میشود. نکته مهم در فهم این خط این است که اگر از قیمت رو به بالا رد بشود، احتمالا قیمت رشد خواهد داشد و بالعکس اگر از روی یک قیمت رو به پایین رد بشود، قیمت به احتمال زیاد سقوط خواهد کرد.
همانطور که میبینید این اندیکاتور اجزای بسیار زیادی دارد و به همین دلیل اطلاعات فوقالعاده حیاتی و مهمی را به شما میدهد. تنها کافیست معنای هرکدام از این خطوط را به یاد داشته باشید تا بتوانید با استفاده از ایچیموکو به سوددهی برسید.
3- اندیکاتور شاخص قدرت نسبی (RSI)
خوب اکنون نوبت به بررسی RSI رسیده است. این اندیکاتور تکانه یا ممنتوم در یک مقیاس جدا رسم میشود. RSI یک خط تنهاست که بین 0 تا 100 شمارهگذاری شده و به شما میگوید که یک سهم بیش از حد فروش رفته و یا خریداری شده است. کار با آن نیز ساده است، در صورتی که RSI به بالای برسد یعنی بازار بیش از حد خریداری داشته است و اگر زیر 30 باشد، به معنی بیش از حد فروخته شدن یک سهم خاص در بورس است.
حال سال اصلی اینجاست چگونه میتوانیم از این ابزار برای پول درآوردن استفاده کنیم؛ زیرا همه ما برای همین موضوع در بورس هستیم، درست است؟
کل ایده این اندیکاتور این است که در هنگام تغییر یک روند وارد بازار شویم و اینگونه میتوانیم از ابتدای یک روند سودآوری داشته باشیم. به نمودار زیر توجه کنید:
این نمودار برای ارز دیجیتال بیت کوین است؛ اما استفاده از RSI در بازارهای مختلف مثل بورس تفاوتی ندارد. در این نمودار میبینید در 6 فوریه بازار به حد بیش از حد فروخته شدن رسیده است و RSI زیر 30 میباشد. اگر در این زمان بیت کوین خریداری میکردید و تا 17 فوریه و رسیدن RSI به بالای 70 صبر میکردید به ازای هر بیت کوینتان 5000 دلار سود وارد جیبهای شما میشد!
از RSI برای تایید یک روند نیز استفاده میشود؛ به این صورت که اگر RSI بالای 50 بشود، بازار روند رو به بالا داشته و اگر به زیر 50 برسد، با یک روند رو به پایین مواجه خواهیم بود.
حال ترکیب کردن این دو میتوانند با همدیگر رخ داده و باعث اشتباه بشوند؛ برای مثال به نمودار زیر توجه بفرمایید:
RSI در یک فوریه شرایط بیش از حد فروخته شدن را نشان میدهد و بلافاصله قیمت صعود خودش را آغاز میکند. کمی جلوتر در 4 فوریه RSI به زیر 50 رسیده است و این به معنی یک روند رو به پایین است و ما در تصویر نیز شاهد سقوط ناگهانی و عظیم قیمت بیت کوین تا به زیر 6000 دلار هستیم.
اگر آدم ریسکپذیرتری هستید، در ابتدای آغاز یک روند میتوانید وارد یک سهم بشوید؛ اما با صبر کردن برای تایید روند مورد نظر ریسک و همچنین سود کمتری خواهید داشت. به طور کلی این موضوع به شخصیت شما و نحوه کارتان در بورس بازمیگردد.
4- اندیکاتور میانگین حرکت همگرا واگرا (MACD)
میانگین حرکت همگرا واگرا (Moving Average Convergence Divergence) یک اندیکاتور معروف در بورس و تحلیل تکنیکال است که درست مانند اسمش پیچیدگی زیادی دارد؛ پس بهتر است این قسمت را با هوشیاری کامل مطالعه بفرمایید.
این اندیکاتور از خط سریع، خط آهسته و یک هیستوگرام تشکیل شده است. ورودیهای این اندیکاتور کمی عجیب هستند؛ اما در ادامه حتما آنها را به طور کامل توضیح خواهم داد. ورودیها شامل یک میانگین حرکت سریعتر (MA-fast)، میانگین حرکت آهستهتر(MA-slow) و یک عدد که دوره زمانی میانگینحرکت را مشخص میکند(MA-period)
خوب خط سریع و آهسته و هیستوگرام چگونه به دست میآیند؟ خوب به این جمله دقت کنید تا متوجه تفاوتهای آن شده و در مغزتان آنها را دسته بندی کنید!
خط سریع MACD یک حرکت میانگین حرکت تفاوت بین MA-Fast و MA-Slow میباشد! MACD آهسته حرکت متوسط MACD سریع است و تعداد دورههای زمانی با عدد MA-Period تعیین میشود.
هیستوگرام نیز تفاوت بین MACD سریع و MACD کند را نشان میدهد.
اگر اصلا متوجه این جملات نشدید، اصلا نگران نباشید؛ زیرا در ادامه با یک مثال کامل MACD را درک خواهید کرد.
MACD به صورت پیش فرض با سه عدد پشت سر هم نمایش داده میشود. حال فرض کنید MACD شما 12, 26 ,9 است. این اعداد یعنی خط سریع، میانگین حرکت تفاوت بین میانگینحرکتهای 12 و 26 دوره زمانی است. خط آهسته میانگین حرکت MACD سریع در 9 دوره زمانی بوده و هیستوگرام تفاوت بین این دو است.
شاید نیاز باشد جملات بالا را چندین بار بخوانید تا کامل متوجه آنها بشوید و البته سعی کنید آنها را بفهمید؛ زیرا MACD یا حرکت میانگین حرکت همگرا واگرا یک اندیکاتور فوقالعاد کاربردی است.
خوب حال قضیه عبارت “همگرا واگرا” در نام این اندیکاتور چیست؟ میانگینهای حرکت و هیستوگرام در یک نمودار جداگانه رسم میشوند و در تصویر زیر میبینید این خطوط بارها از روی یکدیگر رد شدهاند.
وقتی تفاوت بین دو خط کم میشود، به همدیگر نزدیک شده و به این چدیده اصطلاحا همگرایی(Convergence) گفته میشود. بالعکس اگر این دو خط از هم دور شوند، به آن واگرایی (divergence) میگویند.
وقتی این دو خط به هم نزدیک شده و در نهایت از روی هم رد میشوند؛ نشان از برعکس شدن یک روند میدهد. در تصویر زیر مشاهده میکنید خط آبی (سریع) در 19 فوریه از روی خط قرمز (آهسته) رد شده است و قیمت روند رو به پایین خود را رها کرده و به سرعت و شدت بالا میرود.
5- توقف و معکوس شدن اندیکاتور پارابولیک
تا الان حتما با این اندیکاتورهای پیچیده و سخت حتما گیج شدهاید و دوست دارید کمی به مغزتان استراحت دهید؛ پس در این قسمت یک اندیکاتور که فهم آن کمی سادهتر است را معرفی خواهیم کرد تا بعد به دو شاخص بعدی برسیم!
توقف و معکوس شدن پارابوبیک یا SAR پارابولیک یک اندیکاتور روند است و نقطههای مربوط به آن روی خود نمودار در زیر یا بالای قیمت رسم میشوند که جهت حرکت قیمت را مشخص میکنند.
کار با این اندیکاتور نیز فوقالعاده ساده است، به طوری که اگر نقاط بالاتر از قیمت باشند؛ یعنی روند رو به پایین و اگر نقاط پایینتر از قیمت باشند؛ یعنی روند رو به بالا است. به همین سادگی!
نکته مهم این است که در یک بازار نوسانی (Ranging Market) از توقف و معکوس پارابولیک استفاده نکنید؛ زیرا قیمتها به اطراف حرکت میکنند و با نوسان زیاد نقاط به طور دقیق رسم نمیشوند. در واقع این اندیکاتور فقط مخصوص بازارهای روندی (Trending Market) است.
6- اندیکاتور استوکاستیک (Stochastic)
Stochastic نیز یک اندیکاتور ممنتوم است و تعیین میکند یک روند در چه زمانی به پایان میرسد. مانند RSI، این شاخص نیز بیش از حد فروخته شدن و یا خریداری شدن یک سهم را نشان میدهد.
Stochastic از دو خط که در یک مقیاس و نمودار جداگانه رسم میشوند، تشکیل شده است. همانطور که احتمالا حدس زدهاید، Stochastic به شما کمک میکند زمان ورود خود به معامله و آغاز خرید و فروش در ابتدای هر روند را مشخص کنید. وقتی عدد Stochastic به بالاتر از 80 برسد، یعنی سهم بیش از حد خریداری شده است و احتمالا شاهد یک روند رو به پایین خواهیم بود.
در عین حال اگر Stochastic پایینتر از 20 باشد، سهم بیش از حد خریداری شده است و احتمالا روند رو به بالا خواهیم داشت.درست مانند RSI در اینجا نیز ممکن است با یک سری اطلاعات اشتباه مواجه شویم؛ پس در هنگام کار با این اندیکاتور حد ضرر خود را به دقت تعیین کنید؛ تا با مشکل و ضرر مواجه نشوید.
7- اندیکاتور شاخص میانگین جهتدار (ADX)
شاخص میانگین جهتدار یک اندیکاتور ارتعاشسنج دیگر است؛ اما این بار با یک اندیکاتور روند سر و کار داریم که بین 0 تا 100 عددگذاری شده و قدرت یک روند را به شما نشان میدهد.
اگر ADX زیر 20 باشد، روند ضعیف و اگر بالای 50 برود، روند قدرتمند است؛ ولی خوب به خاطر داشته باشید که ADX جهت یک روند را به شما نشان نداده و فقط قدرت آن را تعیین میکند.
در هنگام معامله استفاده از ADX برای فرار از اطلاعات اشتباهی که در RSI و Stochastic ممکن است به آنها برخورد کنید بسیار کاربردی است؛ زیرا قدرت روندی را که میخواهید وارد آن شوید را مشخص میکند و اینگونه با اعتماد به نفس بیشتری خرید و فروش خود را انجام خواهید داد.
ADX همچنین به شما کمک میکند وقتی یک روند رو به ضعیف شدن میرود؛ از آن خارج شوید تا با یک بازگشت و عقبنشینی قیمتی مواجه نشوید. مانند بسیاری دیگر از اندیکاتورهای روند، ADX نیز بعد از آغاز یک روند قابل استفاده میشود و برای وارد شدن به یک معامله مناسب نبوده و فقط برای تخمین قدرت روند مورد نظر به کار میآید.
همچنین می توانید از فیلترهای کاربردی دیده بان بازار بورس که شامل بیش از 500 فیلتر کاربردی می باشد استفاده کنید.
سخن پایانی
اکنون با هفت تا از اندیکاتورهای مهم و کاربردی بورس آشنا شدید و این نکته را به خاطر بسپارید این مقاله صرفا برای معرفی و توضیح مختصر در مورد هریک از آنها بود؛ اما برای یادگیری تخصصی و حرفهای نیاز به مطالعه بیشتر و دقیقتر در مورد هرکدام از این اندیکاتورها وجود دارد.
اگر وارد بورس شدهاید حتما با این 7 اندیکاتور روبرو خواهید شد. استفاده از آنها و به خصوص استفاده ترکیبی، میتواند شما را ثروتمند کند. برای تمرین بیشتر بهتر است از چندین نمودار واقعی موجود در بورس استفاده کنید و این اندیکاتورها را روی آنها با نرمافزارهای مختلف رسم کنید، اینگونه بهتر متوجه میشویداین اندیکاتورها چگونه کار میکنند.
اعداد و ارقامی که در این مقاله از آنها صحبت شد به طور عمومی قابل قبول است؛ اما ممکن است برای یک شرکت و سهم خاص در بورس این اعداد تغییرات کوچکی بکنند؛ ولی نگران نباشید با تمرین و استفاده از این اندیکاتورها با این اعداد جدید نیز آشنا خواهید شد.
در این مقاله 7 اندیکاتور مهم در تحلیل تکنیکال به صورت کامل توضیح داده شد. شدیدا به شما پیشنهاد میکنم کار با این اندیکاتورها را شروع کرده و استایل و نحوه کار خود با آنها را مشخص کنید. سعی کنید از این اندیکاتورها به صورت ترکیبی استفاده کنید تا در آنها حرفهای شوید.
- مقالات مرتبط
آموزش اندیکاتور کانال کلتنر (Keltener Channel)
آموزش اندیکاتور ویلیامز (Williams Indicator)
آموزش اندیکاتور باند بولینگر (Bollinger Bands)
آموزش اندیکاتور میانگین متحرک (Moving Average)
آموزش اندیکاتور ابر ایچیموکو (Ichimoku Kinko Hyo)
آموزش اندیکاتور فیبوناچی (fibonacci Indicator)
واگرایی در اندیکاتورها – واگرایی در تحلیل تکنیکال