یک جمله قدیمی در بین قدیمیهای بورس وجود دارد که میگوید: ” بازار بورس فقط توسط دو احساس هدایت میشود: ترس و حرص.” اگرچه این سخن به نظر سادهسازی فرآیند معامله در بورس است، اما در اغلب مواقع میتواند درست باشد. تسلیم شدن در برابر حرص و طمع در بورس میتواند به پرتفوی سرمایهگذاران، خود بورس و حتی اقتصاد آسیب جدی برساند.
در حوزه بورس، معمولاً فرد با مفاهیمی چون ارزشگذاری سهم و سرمایهگذاری درگیر است. اینها مفاهیم مهمی هستند، اما روانشناسی بازار نیز به همان اندازه مهم است که به عنوان “رفتار مالی” شناخته میشود. بخش عمده تحلیل رفتار مالی هم به این موضوع مهم؛ یعنی حرص و طمع در بورس اختصاص یافته است. هدف ما در این متن، توصیف اتفاقاتی است در اثر همین همین رفتار برای سرمایه شما در بازار بورس رخ میدهد.
پیشنهاد ویژه: اندیکاتورهای خرید و فروش
حرص و طمع در بورس چگونه شکل میگیرد؟
رونق اینترنت در 1990 باعث شد تا امکان سرمایهگذاری در بورس افزایش پیدا کند. این امر دلیل آن شد تا افراد برای کسب سود بیشتر حریص شوند. به همین خاطر هم به خرید بیشتر دامن زدند و قیمتها هر سهم بیش از پتانسیل آن رشد کرد. این حباب قیمت، سرانجام منفجر شد و قیمت سهام در سطح جهانی را از 2000 تا 2002 کاهش داد.
حرص و طمع در بورس از آن زمان به نام “شور و نشاط غیر منطقی” خوانده شد. برای توضیح بهتر این رفتار باید گفت که هر سرمایهگذار پس از خرید یک سهم سقفی برای سود خود تعیین میکند تا وقتی سهم به آن رسید اقدام به فروش کند و از این طریق سود کسب کند.
در بسیاری از موارد فرد با مشاهده رشد یک سهم بیشتر از تارگت اولیه خود، دچار حس حرص و طمع شده و برای فروش اقدام نمیکند. در این وضعیت که بازار دارای حالت گاوی بوده یعنی قدرت خریدار زیاد است. با این وجود ممکن است در عرض چند روز یا حتی چند ساعت؛ ریزش سهم رخ دهد. در این شرایط گاهی صف فروش سنگین شکل میگیرد و اگر شناور بودن سهم کم باشد و نقدشوندگی نداشته باشد، فرد در سهم گیر افتاده و ضرر کند.
البته در مقابل حس طمع، ترس نیز وجود دارد؛ همانطور که بازار میتواند غرق در طمع شود، میتواند در برابر ترس نیز تسلیم شود. هنگامی که سهام برای یک دوره پایدار زیان زیادی میبیند، سرمایهگذاران میتوانند از ضررهای بیشتر ترس داشته باشند، بنابراین شروع به فروش کنند. به این حالت بازار خرسی گفته میشود و مانند شرایط گاوی در عرض چند ساعت ممکن است ورق برگردد و سهم وارد سود شود. اگر فرد قبل از این حالت اقدام به فروش کرده باشد، علاوه بر متحمل شدن ضرر، فرصت سود را از دست میدهد.
پیشنهاد می کنیم از فیلترهای کاربردی دیده بان بازار بورس استفاده نمایید. این مجموعه شامل بیش از 500 فیلتر کاربردی می باشد.
تأثیر حرص و طمع بر کلیت بازار
حرص و طمع در کلیت بورس هم اثر گذاشته و ضررهای آن فقط متوجه فرد نیست. زیرا رفتار باعث شکلگیری حباب در بازار میشود و در نهایت این وضعیت بر روی سهام شرکتها اثر میگذارد. به طور مثال یک شرکت که پتانسیل کافی برای رشد ندارد، مداوم در وضعیت سوددهی قرار میگیرد که در برخی مواقع حتی باعث ورشکستگی شرکت خواهد شد. این امر برای اقتصاد ملی هم وضعیت نامطلوبی را به همراه خواهد داشت.
پیشنهاد می کنم مقاله روانشناسی بازار بورس چیست و چگونه میتوان از آن برای سودآوری استفاده کرد؟ را مطالعه کنید
راههای مقابله با حرص و طمع در بورس
همانگونه که اشاره شد؛ حرص در بازار سرمایهگذاری در بسیاری از موارد باعث ضرر سهامدار شده و البته حبابی هم برای بازار به وجود میآورد که نشانه رشد غیر واقعی است. برای مقابله با این نوع رفتار در بازار سرمایه راهکارهایی وجود دارد که مهمترین آنها عبارتند:
لزوم آموزش و یادگیری برای ورود بازار
با صرف زمان و سختکوشی در بادگیری، شرکت در دورههای آموزشی، وبینارها و دنبال کردن افراد موفق میتوان به استراتژی درست در این بازار دست پیدا کرد. فرد آموزش دیده به راحتی درگیر احساسات شخصی و حرص و طمع در بورس نمیشود.
پیشنهاد می کنیم مقاله استراتژی معاملاتی در بورس ایران – استراتژی معاملاتی چیست؟ را بخوانید.
تعیین حد سود و ضرر
فرقی ندارد که از چه نوع تحلیلی برای سرمایهگذاری در بازار پیروی میکنید، در هر صورت بهتر است برای خود حد سود تعیین کنید و بعد از رسیدن به تارگت خود از سهم خارج شوید. این استراتژی را حتی در زمانی که بازار سبز است برای مقاومت با حرص و طعم در بورس را حتماً رعایت کنید.
سرمایهگذاری بر اساس دادههای منطقی
برای اینکه درگیر احساساتی چون حرص و طمع در بورس نشوید، به جای خرید بر اساس سیگنالهایی که افراد سودجو میدهند، یا خرید و نگهداری سهم بر اساس رفتار و هیجانات بازار خودداری کنید. بهتر است برای برخورد منطقی در شرایط احساسی علاوه بر آموزش، استراتژیهای مختلف را امتحان کنید تا بر اساس نمودارها، دادههای منطقی و گذشته سهم، به روش خود را خرید و فروش دست پیدا کنید و بعد از آن به اصول سرمایهگذاری خود پایبند باشید.
پیشنهاد می کنم حتما مقاله تابلو خوانی در بورس – (آموزش کاربردی تابلو خوانی) را مطالعه کنید
سرمایه گذاری طولانی مدت
یکی از روشهایی هم که برای فرار از حرص و طمع در بورس وجود دارد این است که افقهای طولانی مدت برای سرمایهگذاری انتخاب کنید. در واقع وقتی سهمی را برای یکی دو سال میخرید و هدف شما طولانی مدت است و برای همین مرتب آن را چک نکرده و درگیر احساسات بازار نخواهید شد.
وارن بافت، نمونهای از افرادی است که روش سرمایهگذاری طولانی مدت را در بازار جهانی اتخاذ کرده و موفقیتهای وی به عنوان یکی از افراد درجه یک در این زمینه نشان دهنده کارآمد بودن این نوع سرمایهگذاری است.
پیشنهاد ویژه: اندیکاتورهای کاربردی بورس
سخن پایانی
حاکم شدن حرص و طمع در بورس، میتواند هزینه زیادی برای شما داشته باشد. بهتر است روند سرمایهگذاری لحظهای – خواه صعودی یا نزولی – را نادیده بگیرید و به یک برنامه بلند مدت مبتنی بر اصول پایبند باشید. گرچه که بین کنترل احساسات در هنگام خرید و فروش سهم و لجبازی یک مرز باریک وجود دارد. برای جلوگیری از حرص و طمع در بورس به یاد داشته باشید که هر از گاهی استراتژی خود را دوباره ارزیابی کنید و در صورت نیاز آن را تغییر دهید.